BEELD HERKANSING SAAR
WAT BETEKENEN DROMEN EN HOE KUNNEN DEZE GEINTERPRETEERD WORDEN?
AANPAK: EEN DROMENDAGBOEK BIJHOUDEN EN DEZE VERTALEN IN ILLUSTRATIES/BEELDEN
Ik wil de komende week elke dag mijn dromen opschrijven. Hierbij zal ik doodles tekenen om mijn dromen verder te visualiseren. Ik ben benieuwd wat er gebeurt als ik bewust over mijn dromen ga nadenken en wat dit toevoegt aan mijn creatieve proces en brein. Ook ben ik benieuwd of ik steeds beter mijn dromen ga onthouden en misschien wel sterker/intenser ga dromen omdat ik met dit proces bezig ben. We gaan het zien.
BEGINPUNT PROCES:
Een kijkje in mijn (on)bewustzijn, een artistiek onderzoek, verder kaderen door dromen als uitgangspunt te nemen
Freud
In Sigmund Freud’s book “The Interpretation of Dreams,” he theorized that dreams are related to wish fulfillment. He wrote that subconscious desires are hidden behind the actual imagery in our dreams. According to Freud, the dreamer can decipher these by reverse-engineering the “dream-work” their brains have done to help them figure out and process emotions and desires.
Jung
Carl Jung had a slightly different approach to deciphering dreams. He thought that dreams reveal both thoughts from the collective unconscious and personal beliefs. He also believed that these thoughts are often portrayed as symbols and archetypes such as the hero, the mother and the wise old man.
Unlike Freud, Jung wrote that dreams are highly personal and that only those very close to the dreamer could decipher them.
Hall
Calvin Hall interpreted dreams as a way in which the brain conceptualizes elements of our waking lives. He would examine the dreamer’s actions, the interactions within the dream and the objects or symbols present when trying to interpret them.
He would also look at the setting. He believed that by understanding what these elements meant and why they were portrayed a certain way, he could understand the dreamer.
In kunstwerken over dromen (in dit geval schilderijen) wordt vaak de dromer ook afgebeeld.
Jacob’s Dream (late 16th century), by Adam Elsheimer
The Soldiers Dream of Home (ca. 1861), by unknown artist
Tatiana Larina’s dream (1891), by Ivan Volkov
BRON:
HOE WORDEN DROMEN VASTGELEGD?
Followers of Hieronymous Bosch, The Vision of Tundale, ca. 1520–30
Henri Rousseau, The Sleeping Gypsy, 1897
Salvador Dalí
Dream caused by the Flight of a Bee around a Pomegranate a Second before Waking up, 1944
Elk symbool in elke droom is persoonlijk en betekend iets anders voor iedereen. Sites waar de symbolen in je droom uitgelegd staan betekenen vaak helemaal niks voor jou en je persoonlijke situatie.
Lin Yi-Pei
Lost in the Landscape, 2015
Man Ray
Sleeping Woman, circa 1930
Kim Gillingham, a former actor turned dream coach, has spent the better part of her adult life guiding artists through their dreams and developing strategies for shepherding the unconscious into creative work. Inspired by her studies with famed Jungian psychoanalyst Marion Woodman, Gillingham believes that dream analysis can open up new creative channels. “If we’re deriving our work from the ego or the thinking mind, we’re almost destined and doomed to regurgitate and repeat what we’ve already taken in,” she explained. “But by diving down and making contact with the creative source—the unconscious—we have the chance to bring fresh material through.”
When Gillingham works with artists, she doesn’t “analyze or solve” their dreams, as she explained. Instead, she helps them identify the dream’s most vivid symbols—and how to incorporate them into artmaking. To start, all artists are asked to recall a dream, which they talk through with eyes closed, and explore its most potent imagery. Gillingham then guides them through movement and breathing exercises that help to surface “the different energies and symbols from the dream,” she said. Finally, students are encouraged to paint, draw, or sculpt with clay, “working intuitively with however [the dream] wants to come through.”
In this final stage, Gillingham encourages artists to work outside of their chosen medium. “If you’re a painter, then work with clay, or if you’re a dancer, then paint,” she explained. “Choose a medium where the ego is a little bit weaker so that the unconscious can lead the way.”
Eigen, beknopte versie van deze methodiek toepassen in mijn proces om tot verdere beelden te komen
DROOMDAGBOEK/MIJN DROMEN
VORIG ONDERZOEK:
“While there may be a trace of collective meaning for certain universal symbols that do have some bearing on our internal analysis and growth, I am far more interested in where the dreamer goes with the symbol and what the dreamer connects to as a result of the dream.”
So, even though there may be some universal elements, symbols have different meanings for different people. “I believe we are all unique and carry very personal histories that impact the symbols, objects, tastes and smells that we associate with a particular dream story or event.”
MATERIAAL MAKEN MET KLEI/KLEI EXPERIMENTEN
FEEDBACK EERSTE WERK/PROCES:
Goed te zien dat je een manier hebt gevonden om stagnatie in je proces te doorbreken. We zien dat er nu dingen in gang zijn gezet die ruimte bieden voor beeldend onderzoek. Het is spannend te zien hoe er vanuit 2d-werk ruimte ontstaat voor de derde dimensie. De keuze voor wegwerpmaterialen is prima, inhoudelijk maak je echter nog geen keuzes. Het is goed te zien dat je speelsheid en daadkracht hebt gevonden. Tegelijk zien we geen uitspraken en zien we onvoldoende bewustzijn van de inhoudelijke dimensie van de beelden en materialen die je samenbrengt. Er gebeurt op verschillende plekken iets met ogen, je plaatst ze op billen en je snijdt ze uit. Wat zeg je hiermee? Je legt geen verbindingen en daardoor mist het werk richting, ondanks het feit dat er spannende elementen te zien zijn. Als je deze inhoudelijke verbindingen niet legt wordt het werk therapeutisch. Ook de presentatie is onduidelijk, bv waarom hangt het werk zo laag? Je ontdekkingen op dit gebied zijn nog heel primair, bijvoorbeeld dat werk op een witte muur iets anders doet dan werk op een vloerkleed. Je focus lag de afgelopen weken op het aan het werk gaan, waarmee je een belangrijke basis hebt gelegd. De volgende stap is om dit door te zetten en materialen verder te onderzoeken en je eigen kritische perspectief op je werk verder te ontwikkelen. Ook verwachten we van een derdejaars student een kritischere houding ten opzichte van het eigen beeldproces: wees specifieker en eerlijker in je reflectie.
MEZELF SLAPEND PORTRETTEREN
MATERIAAL VERZAMELEN
NADENKEN OVER DE VORM
INSPIRATIE UIT DE KUNSTHAL
AAN DE SLAG
UITBREIDING VAN HET WERK
WAT ZEGT MIJN BED OVER MIJ?
EINDRESULTAAT
Leuke toevoeging door het fietswiel, als je met een flits een foto maakt krijg je een opgelichte ring. Door het werken met wegwerpmateriaal en je daardoor laten leiden krijg je dit soort leuke toevalligheden.
Ik heb het toevoegende bed ingericht met de spullen die typisch in of op mijn bed liggen, na of voor het slapen. Ik ben een onrustige slaper en ik slaap met een knuffel, overdag ligt er ook vaak vieze was op mijn bed. Vaak genoeg is mijn bed ook netjes opgemaakt maar dat vond ik minder context geven dan een geleefd bed, dus bij deze.
Deze toevoeging voelde echt als de kers op de taart. Alleen moest het nog even gepresenteerd worden in een betere ruimte dan mijn huiskamer/keuken.
Omdat ik een fietswiel had gekregen waar nog twee uitstekende metalen punten aanzaten dacht ik heel even dat dat een probleem zou vormen. Maar omdat ik me ergens door het tweedehands materiaal wilde laten sturen en geen metaalzaag had besloot ik het in mijn voordeel te gebruiken. Ik kon mijn foto daarop plakken zodat deze naar voren komt zoals eerder benoemt en ik kon het wiel op mijn deur hangen, ook door de uitstekende pin. Van een afstandje ging ik het werk observeren en toen kwam het in me op. Waarom voeg ik niet nog een dimensie toe door een geleefd matras onder de dromenvanger te leggen? Dromenvangers hangen natuurlijk vaak boven bedden en qua context zou dit erg veel toevoegen. Toen moest ik denken aan het bekende werk van Tracy Emin, namelijk haar bed. Hoe deze is ingericht en geleefd is zegt heel veel over de persoon van wie het bed is. Aangezien ik zo'n persoonlijk werk heb gemaakt besloot ik mijn eigen, iets onschuldigere, versie van een bed toe te voegen voor de context van het eindwerk.
Mijn kat Kip wilde ook helpen
Door de voorbereiding was ik vrij snel klaar met het eindwerk, zo wist ik dat ik echt op tijd klaar zou zijn met goed werk. Ik heb in dit proces weer geleerd dat voorbereiding echt zo fijn, belangrijk en het halve werk is.
Nadat ik alles op een rijtje had gezet en had voorbereid kon ik beginnen met het eindwerk, de dromen(ont)vanger. De naam kwam al heel snel in me op. Ik begon met de collage uitleggen in een ronde vorm. Bijna al mijn dromen zijn er in verwerkt, ik heb het materiaal gegroepeerd per droom en deze in elkaar laten overlopen waar het kon. Dit omdat mijn dromen ook veel overeenkomsten hebben en in een zekere zin in elkaar overvloeien. Ik heb de dromen uitgekozen die ik het meest uitgebreid kon beschrijven en dus ook het meeste materiaal voor had. Hierna ben ik het canvas gaan voorbereiden door bedlakens in repen te scheuren en deze door een fietswiel te weven. Dit zodat er genoeg ondergrond zou zijn waarop ik het materiaal kon vastplakken met hete lijm. Ook heb ik stof en materiaal onder het wiel opgehangen om echt de associatie met een dromenvanger op te wekken.
Tussendoor ben ik nog naar de Kunsthal geweest voor een verse creatieve input. Ik heb enorm genoten van de huidige exposities en vooral inspiratie opgedaan bij Erik Mattijsen en David Shrigley. Hun tekenstijlen spreken mij heel erg aan. Links zie je de werken van Erik. Zijn pastelkrijt tekeningen krijgen een derde dimensie, iets wat ik ook onderzoek in mijn werk, door belangrijk elementen uit te knippen en deze verder van de muur af voor de illustratie op te hangen. Hierdoor ontstaat diepte en een focus op dat element, dat element lijkt het belangrijkste te zijn in het werk. Dit principe wil ik ook toepassen in mijn eindwerk, ik ga mezelf als dromer verder van het werk plaatsen dan de rest zodat ik er echt uitspring en je ziet dat het om mij en mijn dromen gaat. Rechts zie je de tekeningen van David, zijn "lelijke" tekenstijl inspireert mij enorm omdat ik zelf in een proces zit van mooiheid en perfectie loslaten en mijn tekeningen juist een beetje lelijk laten. Hierdoor onstaat heel veel eigenheid, karakter en een beetje humor wat ik heel erg waardeer in kunst en zelf ook wil toepassen. De combinatie van beeld en tekst is ook iets wat ik zelf verder wil onderzoeken.
Deze schetsen had ik aan het begin van het proces al gemaakt. Ik wist dus al dat ik 1 groot werk wilde maken met daarin mijn dromen verwerkt waarin ik als dromer het middelpunt is. Ik ging nadenken over welke vormen geassocieerd worden met dromen en ik kwam uit bij een dromenvanger. Op dit idee wilde ik door zonder er een cliche van te maken. Ik vond het alleen lastig om op een duurzame wijze een rond canvas te vinden, in de kringloop had ik alleen succes met een groot rechthoekig canvas. Tot het in me opkwam. Een fiets kwam voor in 1 van mijn dromen en daardoor bedacht ik me dat een fietswiel perfect zou zijn als ondergrond. Alleen moesten de spaken opgevuld worden met iets. In het eerste jaar had ik een beeld gemaakt waarin ik plastic tasjes als stof door een frame van kippengaas had gewoven. Ik kon nu hetzelfde doen met oude beddenlakens (!!) door een fietswiel. Helemaal in lijn met het project.
Ik had dit doek gekocht bij de kringloop gekocht omdat ik wist dat ik 1 groot werk wilde maken van al mijn dromen, alleen wist ik nog niet precies hoe. Ik wilde eigenlijk een ronde vorm vinden omdat ik al het idee had om een soort dromenvanger te maken, zie hieronder. Ik kon dit alleen niet vinden, in ieder geval iets wat groot genoeg was voor hoeveel materiaal ik had en hoeveel dromen wilde uitbeelden. Ik nam dit doek maar mee om in ieder geval iets te hebben. Ik ben daarna gaan uitproberen en nadenken.
Na het vastleggen van mijn dromen ben ik begonnen met het verzamelen van het materiaal wat ik kan gebruiken om 3d collages mee te maken om mijn dromen mee uit te beelden. Ik ben tijdens mijn studie al vaker bezig geweest met duurzaamheid en hergebruik en dat wilde ik voor dit project weer toepassen. Het idee dat alles materiaal kan zijn. Ik wilde alleen materiaal gebruiken wat ik al had of wat ik tweedehands gekocht had bij de kringloop. Of iets wat ik zelf gemaakt heb. Duurzaam dus. Zo kan je kunst maken en de planeet een beetje helpen, en je kunst kan communiceren dat er heel veel leven in oude spullen/materiaal kan zitten.
Aan het begin van dit proces had ik al besloten dat ik mezelf, slapend/als dromer, wil verwerken in het eindwerk. Ik was een weekend met mijn vader weg naar Zeeland. Mijn vader is fotograaf geweest en is bezig met mij (analoog) leren fotograferen. Aangezien ik geïnteresseerd ben in verschillende media en alles wil onderzoeken, en altijd al een voorliefde voor fotografie heb gehad, besloten mijn vader en ik mij slapend te portretteren voor mijn eindwerk. We hebben verschillende locaties en poses uitgeprobeerd allemaal met een andere sfeer/uitstraling.
Tijdens mijn vorige proces was ik uit mezelf al gaan experimenteren met klei, gewoon voor mezelf, en ik had toen gemaakte voorwerpen verwerkt in de 3d collages die ik toen had gemaakt. Aangezien ik dit werken met klei enorm leuk vond besloot ik er verder mee te gaan om gerichte beeldelementen te maken voor mijn 3dcollage(s). Op basis van mijn dromen dus. Met de tekeningen van mijn dromen bij de hand ben ik elementen na gaan kleien en vervolgens gaan schilderen. Het ging me goed af en ik ben erg enthousiast geworden over dit materiaal en ik wil me zeker verdiepen in wat er voor mij nog meer mogelijk is met klei.
Ik ben vervolgens gewoon doorgegaan met elke dag s'ochtends mijn dromen beschrijven en daarbij tekenen. Soms wist ik geen droom meer, de andere keer had ik eigenlijk niet zo'n zin omdat ik vroeg ergens heen moest maar de meeste keren was het erg leerzaam om zo met mijn dromen bezig te zijn. Ik miste een beetje structuur, iets wat ik sowieso lastig vindt om aan te brengen in mijn leven maar ik heb in dit proces meer dan ooit gemerkt hoe die structuur en een ritme van belang kan zijn.
Omdat ik uiteindelijk 3d collages op basis van mijn dromen wilde maken ben ik tussendoor wat testjes hiervoor gaan maken. Ik wilde alvast kijken of het überhaupt ging lukken. Omdat ik steeds elementen van een droom tekende was het heel makkelijk om spullen en materiaal te vinden die deze elementen representeren. Verder verzamelde ik materiaal met de beelden van de droom die nog in mijn hoofd zaten, met daarbij de emoties, gevoelens en kleuren die daarbij hoorde. Dat resulteerde in deze 2 eerste 3d collages.
Hier begint het avontuur van dromen bijhouden. Ik vond het heel verassend om bepaalde thema's te zien terugkomen in mijn dromen en ik ging gelijk nadenken over wat dit voor mij zou kunnen betekenen.
Verder waren de eerste tekeningen die ik maakte echt volledige tekeningen maar die waren ook gebaseerd op een droom waarin ik alleen dat moment kon herinneren. Ik merkte toen ik verder ging met schrijven een paar dagen later dat er meer details naar boven kwamen, meer dan eerst dus wellicht werkte dit als een soort training. Ik heb toen besloten om met het tekenen de belangrijkste elementen vast te leggen, bij de ene droom wist ik meer te onthouden dan bij de ander.
Voor het complete beeld heb ik het eindwerk in een tentoonstellingzaal gephotoshopt, waar die beter op z'n plek zal zijn dan in mijn huis. Door de rustige achtergrond/omgeving komt het werk veel beter tot zijn recht, het werk is zelf druk genoeg en je wordt hier uitgenodigd om te blijven staan en te kijken/ontdekken. Het werk is best wel uit mijn comfortzone maar ik ben er zeker trots op, de dromenontvanger brengt veel elementen van mijn (creatieve) ontwikkeling tijdens de academie samen.
De afgelopen periode ben ik op een reis naar binnen gegaan. Ik ben bezig geweest met een project over mijn dromen, ben in therapie geweest en ben in de zomer bezig geweest met mezelf leren kennen, ontwikkelen en verzorgen tot de beste versie van mezelf. Mijn onderbewustzijn, dromen en soms rare/chaotische hoofd waren normaal niet dingen waar ik trots op was. Mijn echte eigenzinnigheid probeerde ik niet onder ogen te zien, mijn rariteiten maakte mij een minder leuk mens naar mijn idee.
Wat is hiervan de link met dit project? Ik ben altijd al een gekke slaper geweest met wilde dromen, slaappraten en zelfs wandelen. Ik ben gewoon best wel een mafkees. Om dit de grondstof te laten zijn voor een kunstproject voelde bevrijdend en als een soort ode, aan mijn eigenzinnigheid en mezelf. De structuur die ik heb aangebracht in dit creatieve proces heeft mijn chaotische brein gerustgesteld. Door het beter voor mezelf zorgen ben ik me ook gaan afvragen wat nou goed voor mij is en wat ik nu echt leuk vind. Ik ben met dit project uit mijn comfortzone getreden, dat is 1 ding, en daarnaast ben ik gaan werken met klei en heb ik kringlopen afgestruind voor materiaal, 2 dingen die mij heel erg blij hebben gemaakt en mij hebben geprikkeld om meer met beeld aan de slag te gaan.
Het werk wat ik moest herkansen werd gemaakt in een tijd waarin ik mijn creatieve ontwikkeling niet op nummer 1 zette, het was gestagneerd en ik bleef de eerste stap om te gaan doen maar uitstellen. Nu heb ik door: in 1 project verschillende media te onderzoeken, beeldmateriaal uit mijn eigen belevingswereld te halen en de druk van mezelf gehaald door structuur aan te brengen het plezier in het maken teruggevonden.
Wel vond ik het eindwerk een kinderlijk randje hebben door bepaalde materiaalkeuzes zoals het hoofd van een knuffelhondje, ik kan voor een volgend project nog beter nagaan wat een bepaald beeldelement voor associatie bij mensen oproept. Ook merk ik dat alles waar ik creatief mee bezig ben een grote brij wordt van alles wat ik leuk en interessant vindt. Ik hou ook een creatieve Instagram bij waarbij de kleurrijke prikkels en tierelantijntjes je om de oren vliegen. Ik mag meer gaan kaderen, niet alles tegelijk willen en gaan versimpelen. Dit zal tevens rust brengen in mijn chaotische creatieve brein die ook dagelijks met 100 dingen tegelijk bezig is.
Stapje voor stapje, ik hoef niet morgen al alles uitgevogeld te hebben. Dat geld voor zowel mijn artistieke proces als dagelijks leven. Ik heb me al heel erg sterk ontwikkeld door de academie op beide vlakken en eigenlijk begin ik nog pas net. Zolang ik mezelf maar blijf pushen om vooruit te gaan en nieuwe dingen te ontdekken, zodat ik niet blijf hangen in oude patronen en denkwijzes. Dit project voelt als een prettige samenkomst van omstandigheden en die omstandigheden zijn een aantal van de lessen en inzichten die ik in de afgelopen 3 jaar heb opgedaan op creatief en persoonlijk vlak. Ik kan dan ook niet wachten om te zien hoe mijn ontwikkeling er op beide vlakken uit gaat zien.
REFLECTIE
HOE WORDEN DROMERS VASTGELEGD?
Bovenstaande beelden hebben mij inspiratie gegeven voor het werk waar ik met dit proces naartoe zal werken. Ze geven mij inzicht in dat dromen en al erg vaak in kunst zijn afgebeeld en dan ook op vergelijkbare manieren. Een groot inzicht is dat de dromer ook afgebeeld wordt. hier had ik zelf niet aan gedacht maar voor de context is het wel logisch. Ik zal mezelf in mijn werk gaan verwerken. Daarbij hou ik deze werken in mijn achterhoofd als referentie.
Uiteindelijk is het deze foto geworden. De nadruk ligt echt op mijn hoofd/gezicht, waar uiteindelijk de dromen uit voort komen. Ik kijk vredig en rustig. De achtergrond zorgt voor een bijna surrealistisch beeld omdat het een gekke plek is om in slaap te vallen. Laat staan dromen. Ik vindt het een dromerig en esthetisch mooi beeld, perfect dus voor mijn eindwerk.
Kringloopbuit
Alles bij elkaar + de spullen die ik al had
Collage testjes
De dromenontvanger is klaar! Zie hier foto's van het eindwerk en close ups.